تحلیل سازه‌های مرتبط با نابرابری جنسیتی در بین خانوارهای فقیر کشاورز: مورد مطالعه مناطق روستایی شهرستان سروستان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

2 دانش‎آموخته کارشناسی ارشد بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

3 دانشجوی دکتری بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

چکیده

ریشه‎کن کردن فقر همواره یکی از مهم‌ترین اهداف توسعه پایدار روستایی بوده است. فقر جنبه جنسیتی دارد و نابرابری جنسیتی یکی از مهم‌ترین ابعاد فقر محسوب می‎شود. نابرابری جنسیتی یک مفهوم پیچیده و مرکب از ابعاد ذهنی و عینی است که تحت تأثیر اجتماع و باورهای افراد شکل می‌گیرد و تأثیر زیادی بر سطح زندگی افراد جامعه دارد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل سازه‎های مرتبط با نابرابری جنسیتی در بین خانوارهای فقیر کشاورز بود. جامعه مورد مطالعه، خانوارهای فقیر کشاورز ساکن در مناطق روستایی شهرستان سروستان واقع در استان فارس بودند (480=N) که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 215 خانوار به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس از روش نمونه‎گیری تصادفی طبقه‎ای با انتساب متناسب برای تعیین حجم نمونه در طبقات استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای کلیشه‎های جنسیتی، جامعه‎پذیری جنسیتی، توانایی کنترل منابع از نظر مردان و توانایی کنترل منابع از نظر زنان، همبستگی مثبت و معنی‎داری با نابرابری جنسیتی دارند. این در حالی بود که نگرش مردان نسبت به سهم زن در کنترل منابع، همبستگی منفی و معنی‏داری را با نابرابری جنسیتی نشان داد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Influencing Gender Inequality among Poor Farmers’ Households: The Case of Rural Areas in Sarvestan County, Fars Province

نویسندگان [English]

  • Dariush Hayati 1
  • Mahnaz Rezaie-Moghaddam 2
  • Naser Valizadeh 3
1 Professor, Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz University
2 Former M.Sc. Student, Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz University
3 Ph.D. Student, Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz Universty
چکیده [English]

Eradication of poverty has always been one of the most important aims of sustainable rural development. Poverty has gender-based dimension and gender inequality is one of the most important aspects of poverty. Gender inequality is a complex concept which includes subjective and objective facets. This concept is affected and/or formed based on community members' believes and has a great impact on living standards of community members. In this regard, analysis of factors influencing gender inequality among poor farmers’ households was determined as the main purpose of the present research. The statistical population of the study consisted the poor farmers’ households in rural areas of Sarevestan County in Fars Province (N=480). Totally, 215 households were selected as a sample group using Krejcie and Morgan's sampling table and stratified random sampling method. Research findings revealed that variables like gender stereotypes, gender socialization, men's perception about ability to control the resources and, women's perception about ability to control the resources positively and significantly correlated with gender inequality. While, men's attitude towards the share of women in resources control revealed a negative and significant correlation with gender inequality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender inequality
  • Poverty
  • Poor Farmers’ Households
  • Gender Stereotypes
  • Gender Socialization
ادهمی، ع.، و روغنیان، ز. (1388). بررسی تأثیر عقاید قالبی بر نابرابری جنسیتی در خانواده (مطالعه موردی: زنان شاغل در آموزش و پرورش شهر همدان). پژوهش‏نامه علوم اجتماعی، جلد 3، شماره 4، صص 143ـ127.
پور طاهری، م.، و پور‌وردی نجات، م. (1388). سنجش نابرابری جنسیتی در بین زنان روستایی: مطالعه موردی استان گیلان. دانشنامه علوم اجتماعی، جلد 1، شماره 2، صص 154ـ115.
پیرائی، خ.، و شهسوار، م. ر. (1388). بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی استان فارس. پژوهشنامه اقتصادی، دوره 9، شماره 3، صص 364ـ333.
رزمی، س. م.، ج.، و کاوسی، ش. (1393). بررسی رابطه بین توسعه اقتصادی و نابرابری جنسیتی در استان‏های ایران. مجله اقتصاد و توسعه منطقه‏ای، جلد 21، شماره 8، صص 120ـ99.
زنجانی زاده، ه. (1386). تحلیل رابطه آموزش و پرورش و نابرابری جنسیتی. فصلنامه تعلیم تربیت، شماره 91، صص 69ـ55.
ساروخانی، ب. (1375). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات سروش.
شکوری، ع.، و سعیدی، ع. ا. (1394). فقر خانواده و زنان شهری (با تأکید بر کلانشهر تهران). مطالعات جامعه‏شناختی شهری، جلد 4، شماره 10، صص 110ـ73.
کیان‎مهر، ن.، و حیاتی، د. (1395). ضرورت و اعتبارسنجی مدل ترویج کشاورزی حامی فقرا از دیدگاه کارکنان ترویج کشاورزی استان فارس. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 12، شماره 2، صص 264ـ249.
گروسی، س. (1384). بررسی تأثیر باورهای قالبی بر نابرابری جنسیتی (مورد مطالعه شهر کرمان و روستاهای پیرامون آن). پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شیراز.
گروسی، س. (1387). بررسی ساختار قدرت در خانواده‌های شهرستان کرمان. مطالعات زنان، جلد 6، شماره 2، صص 7-25.
لهسایی‌زاده، ع. (1380). نابرابری‌ها و قشر‌بندی اجتماعی در ایران. مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز، شماره 32، صص 3-24.
موحد، م.، عنایت، ح.، و گرگی، ع. (1384). عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان نسبت به نابرابری های جنسیتی. پژوهش زنان، جلد 3، شماره 2، صص 95- 113.
مهدوی، م.، و صبوری خسرو‌شاهی، ح. (1382). بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده. مجله مطالعات زنان، جلد 1، شماره 2، صص 27-67.
نبوی، س. ع.، و احمدی، ل. (1386). بررسی تأثیر عوامل اجتماعی در نابرابری جنسیتی نمادی در خانواده (نابرابری در قدرت تصمیم‏گیری). مجله جامعه‏شناسی ایران، جلد 8، شماره 2، صص 82ـ59.
نوروزی، م.، و حیاتی، د. (1394). سازه‏های مؤثر بر معیشت پایدار روستایی از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 11، شماره 1، صص 144ـ127.
وثوقی، م. (1387). جامعه‎شناسی روستایی. تهران: نشر کیهان.
وفایی، ا.، و ترکارانی، م. (1393). بررسی تأثیر نوع و میزان فعالیت زنان روستایی بر سطح حقوق اقتصادی ـ اجتماعی آن‏ها. مطالعات اجتماعی ـ روانشناختی زنان، جلد 12، شماره 4، صص 148ـ119.
Arora, R. U. (2012). Gender inequality, economic development, and globalization: A state level analysis of India. The Journal of Developing Areas, 46(1), 147-164.
Eckes, T. (1994). Features of men, features of women: assessing stereotyping beliefs about gender subtype. British Journal of Social Psychology, 33, 107-123.
Fukuda-Parr. (1999). What does feminization of poverty mean? It isn't just lack of income. Feminist Economics, 5(2), 99-103.
Hong, Z. R., and Lawrenz, F. (2003). An investigation of the gender stereotyped thinking of Taiwanes secondary school boys and girls. Sex Roles, Jane, 11, 495-504.
Kassami, C. M. (2006). Gender Inequality in Uganda: The status, causes and effects. Kampala, Uganda, ministry of Finance. Discussion Paper No. 11.
Krejcie, R.V., and Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities. Educ. Psychol. Meas. 30, 607–610.
Shah, B. (2007). Being young, female and laotion: ethnicity as social capital at the intersection of gender, generation, race and age. Ethnic and Racial Studies, 30(1), 28-50.
Tarkowska, E. (2002). Intra-household gender inequality: hidden dimentions of poverty among Polish women. Communist and Post-Communist Studies, 35, 411-432.
United Nations Development Programme (UNDP). (2006). Taking gender equality seriously: Making progress, Meeting new challenges. United Nations Development Programme, Bureau for Development Policy, Gender Unit.
United Nations Development Programme (UNDP). (2016). The Global gender gap report. Geneva, Switzerland: World Economic Forum.
Wright, P. (2007). Family size and the gendered division of unpaid work: Implications for fertility decisions in Australia. Australian Journal of Social Issues, 42(4), 513-529.