بررسی ارتباط امنیت غذایی و پایداری زراعی خانوارهای کشاورز شهرستان آمل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشدگروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

2 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

3 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

نظر به اهمیت جایگاه امنیت غذایی و پایداری کشاورزی در برنامه ­های سند چشم ­انداز توسعه ایران، هدف از تحقیق حاضر بررسی ارتباط پایداری زراعی و امنیت غذایی خانوارهای کشاورز مناطق روستایی شهرستان آمل می‌باشد. در این راستا، داده­ های موردنیاز به روش نمونه­ گیری تصادفی طبقه­ ای از 105 خانوار کشاورز در منطقه به دست آمد. جهت بررسی وضعیت امنیت غذایی خانوارها از شاخص استراتژی مقابله­ ای استفاده شد. همچنین برای تعیین پایداری زراعی از یک شاخص تجمیع ­شده بر اساس جنبه­ های اقتصادی، اجتماعی و محیط ­زیستی با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی استفاده شد. برای بررسی رابطه پایداری و ناامنی غذایی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. بر اساس نتایج، حاشیه ناخالص سود از جنبه اقتصادی، همدلی از جنبه اجتماعی و آفت‌کش‌ها از جنبه محیط ­زیستی بیشترین تأثیر را بر پایداری زراعی داشته ­اند. همچنین 57% از خانوارهای کشاورزان مناطق روستایی شهرستان آمل از ناامنی غذایی رنج می­برند. 39% ناامنی غذایی متوسط و فقط 4% از امنیت غذایی برخوردارند. به علاوه پاسخگویان، سطوح متفاوتی از استراتژی­های مقابله را برای مقابله با ناامنی غذایی مورد استفاده قرار می­دهند. همچنین رابطه مثبت و معنی ­داری بین پایداری اجتماعی و امنیت غذایی در مناطق روستایی شهرستان آمل وجود دارد. در حالی­که بین پایداری اقتصادی و محیط ­زیستی با امنیت غذایی در منطقه مطالعاتی رابطه معنی ­داری یافت نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the Relationship between Food Security and Agricultural Sustainability of Farmer Households of Amol County

نویسندگان [English]

  • S. H Hoseini 1
  • F Shirani-Bidabadi 2
  • A Rezaee 2
  • A Abedi-Sarvestani 3
  • A Keramatzadeh 2
1 Hoseini
2 Assistant Professor of Agricultural Economics, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
3 Associate Professor of Agricultural Extension and Education, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Considering the importance of food security and agricultural sustainability in Iran's development vision document, the purpose of this research was to investigate the relationship between agricultural sustainability and food security of farming households in rural areas of Amol County. In this regard, the required data were obtained by stratified random sampling from 105 farmer households in the region. Coping Strategy Index was used to measure the food security status of households. Also, to determine agricultural sustainability, an aggregated index based on economic, social, and environmental pillars was used using Analytical Hierarchy process method. Pearson's correlation coefficient was emplyed to investigate the relationship between sustainability and food insecurity. Based on the results, gross profit margin from the economic aspect, empathy from the social aspect, and pesticides from the environmental aspect had the greatest impact on agricultural sustainability. Furthermore, 57% of farmer households in the rural areas of Amol County suffered from food insecurity. 39% had moderate food insecurity, and only 4% enjoyed food security. In addition, respondents use different levels of coping strategies to deal with food insecurity. In addition, there is a positive and significant relationship between social sustainability and food security in the rural areas of Amol county. While no significant relationship was found between economic and environmental sustainability and food security in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aggregated index
  • Coping strategy index
  • Analytical hierarchy process
  • Correlation analysis

مراجع

اسکندری شهرکی، ز. (1394).  تحلیل نقش امنیت غذایی در توسعه پایدار نواحی روستایی، مطالعه موردی دهستان طاقانک. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه زنجان.
اکبری، م.، پی‌ بهار، ا.، دشتی، ق. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر ناامنی غذایی خانوارهای روستایی ایران: کاربرد الگوی لاجیت ترتیبی تعمیم‌یافته. مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، دوره 9، شماره 35، صص 125-119.
امیرزاده مرادآبادی، س.، و ضیایی، س.، و مهرابی بشرآبادی، ح.، و کیخا، ا. (1399). تاثیر پایداری کشاورزی بر امنیت غذایی خانوارهای شهری ایران: تحلیل فضایی در سطح استانی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 28، شماره 110، صص 58-25.
رضایی، ح.، شیرانی بیدآبادی، ف.، رضایی، ا.، جولایی، ر.، عابدی سروستانی، ا. (1400). ارزیابی ارتباط ناامنی غذایی و پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی (مورد مطالعه: مناطق روستایی شهرستان گرگان). فصلنامه اقتصاد کشاورزی، دوره 15، شماره 1، صص 162-135.
رضایی، ا.، مرتضوی، س.ا.، پیکانی، غ.، و خلیلیان، ص. (1393). ارزیابی و مقایسه سطح پایداری محصولات زراعی شرق حوضه زاینده‌رود تحت شرایط خشک‌سالی با استفاده از تکنیک تصمیم چند معیاره.  محیط شناسی، دوره۴.شماره2، صص 540-529.
عبدالله زاده، غ.، شریف زاده، م.، خواجه شاهکوهی، ع. (1394). ارزیابی و مقایسه سطوح پایداری در نظام تولید برنج شهرستان ساری.  فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، شماره 3، صص 135-11.
فتاحی اردکانی ، ا.، و امیرحاجلو، ر. (1394). بررسی شاخص‌های اندازه‌گیری پایداری کشاورزی. اولین کنگره بین‌المللی زمین، فضا و انرژی پاک، اردبیل. 19 اردیبهشت. صص 12-1.
قدیری معصوم، م.، و  حجی پور، م. (1395). آمایش اکولوژیکی مکان در راستای پیشبرد توسعه پایدار کشاورزی (کاشت پسته در شهرستان نهبندان). آمایش جغرافیایی فضا، دوره 22، شماره 6، صص 124-109.
کرباسی، ع.، و محمدزاده، ح.، (1396). عوامل مؤثر بر امنیت غذایی با تأکید بر نقش پایداری کشاورزی در ایران. سومین کنفرانس ملی دانشجویی اقتصادکشاورزی، رشت، 20 اسفند. صص 9-1.
مطیعی لنگرودی، ح. و شمسایی، ا.،1394. توسعه و کشاورزی پایدار (از دیدگاه اقتصاد روستایی). انتشارات دانشگاه تهران.
 
Arora, N. K. (2018). Agricultural sustainability and food security. Environmental Sustainability, 1, 217-219.
Borychowski, M., Sapa, A., Czyżewski, B., Stępień, S., and Poczta-Wajda, A. (2022). Interactions between food and nutrition security and the socio-economic and environmental dimensions of sustainability in small-scale farms: Evidence from a simultaneous confirmatory factor analysis in Poland. International Journal of Agricultural Sustainability, 1)17(, 998-1014.
Dantsis, T., Douma, C., Giourga, C., Loumou, A., and Polychronaki, E. A. (2010). A methodological approach to assess and compare the sustainability level of agricultural plant production systems. Ecological Indicators, 10(2), 256-263.
Ozturk, I. (2017). The dynamic relationship between agricultural sustainability and food energy implications for agricultural education. Journal of Agricultural Education, 3(3), 34-42.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 18، ویژه نامه
اسفند 1401
صفحه 101-112

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار